خبرگزاری خانه ملت

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری خانه ملت، تالاب گاو خونی یکی از ۱۹ تالاب بین المللی در ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال ۱۳۵۴ به ثبت رسیده با وسعتی بالغ بر ۴۷۶ کیلومتر مربع در ۱٣٧ کیلومتری جنوب شرق اصفهان قرار دارد، تالاب گاو خونی در چند دهه اخیر به دلیل عوامل متعدد انسانی و اقلیمی تغییرات قابل توجهی در سطوح خشک و مرطوب آن به وجود آمده است و اکنون یکی از مراکز تولید گرد و غبار در مناطق مرکزی کشور به شمار می‌آید. اما سوال اینجاست چرا تالاب گاو خونی خشک شده است؟

طبق گفته کارشناسان از ۴۷۶ کیلومتر این تالاب حدود ۴ درصد آن نمناک باقی مانده است این فاجعه زیست محیطی به دلیل دست درازی بیش از اندازه انسان به طبیعت بوده که در کنار کاهش بارندگی و تغییرات اکوسیستمی کشور، برداشت‌های بی رویه و غیرقانونی در بالادست، کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حق‌آبه‌های طبیعی از جمله چالش‌هایی است که حیات این تالاب را به خطر انداخته و به گفته کارشناسان محیط زیست، ادامه‌دار بودن این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گرد و غبار تبدیل کرده و تا شعاع زیادی را تحت تاثیر قرار دهد بر همین اساس تامین حق‌آبه آن ضروری است.

از ویژگی‌های برجسته این تالاب می‌توان به محل زیست تعداد بسیاری از فلامینگوها اشاره کرد که به دلیل خشکی این تالاب مهاجرت کرده‌اند.این تالاب که در گذشته به عنوان یکی از معتدل‌ترین مکان‌های فلات مرکزی ایران به شمار می‌رفت، در زمستان سال ۶۵ پذیرای حدود ۳۰ هزار قطعه پرنده بود اما امروز به دلیل کم مهری و خشکی که دامن این تالاب را گرفته بسیاری از پرندگان مهاجرت کرده و تالاب روی به خشکی تمام است.

۹۶ درصد تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک شده است

منصور شیشه‌فروش، مدیرکل بحران استانداری اصفهان، مدتی قبل خشکی تالاب را هشداری ملی دانست و اعلام کرد که ۹۶ درصد تالاب بین‌المللی گاوخونی خشک شده است.

وی در همین خصوص تاکید می‌کند: کم آبی‌های چند سال گذشته و قطع جریان زاینده رود در پی کمبود آب، بارش و خشکسالی، احداث سد رودخانه ایزدخواست و رها نکردن حق‌ابه تالاب از این سد، تخریب گیاهی و چرای بی رویه شتر و بز و تردد ماشین آلات و موتور در این منطقه مشکلات زیست محیطی بسیاری را برای این تالاب بوجود آورده است. این تالاب به عنوان پیکره بزرگ منحصر به فرد، نقش مهمی در تغذیه آب های زیرزمینی و کنترل سیلاب داشت .

در همین خصوص حسین اکبری سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌ زیست استان اصفهان در گفت و گویی می‌گوید: در نیمه اول امسال تاکنون از سد رودشتین رهاسازی آب به سمت تالاب گاوخونی نداشتیم و تنها در اوایل مهر ماه گفته شد ۳۰۰ هزار مترمکعب از سد رودشتین به سمت گاوخونی رهاسازی شده است.

 پیش بینی خشک شدن تالاب گاو خونی از 500 سال قبل 

مهدی طغیانی عضو مجمع نمایندگان استان اصفهان در خصوص خشک شدن تالاب گاوخونی به خانه ملت می‌گوید: احیای زاینده رود به احیای تالاب گاوخونی ختم می‌شود مشکل خشکی تالاب گاوخونی از زاینده رود نشات گرفته است؛ نکته قابل توجه اینجاست که در دوره شیخ بهایی زمانی که حق‌آبه را مشخص کردند حقابه صنعت، کشاورزی و محیط زیست هم تعیین شد از این حقابه سهمی برای زنده نگه داشتن زاینده رود و قسمتی به تالاب گاوخونی اختصاص داده شد.(طومار شیخ بهایی که حدود 500 سال پیش نوشته شد تا آب رودخانه زاینده‌رود به عدالت میان مردم و کشاورزانی که درمسیر رودخانه قرار داشتند تقسیم شود.)

برداشت‌های بی‌رویه در بالادست و صنایع دیگر، در کنار نبود توازن بین منابع و مصارف عاملی شده تا کشاورزی پایین دست بیشتر در معرض نابودی قرار بگیرند و عملا نشان می‌دهد که این حق‌آبه‌ای که باید به تالاب گاوخونی تعلق می‌گرفت، بنا به دلایلی تعلق نگرفته

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: تا زمانی که منابع و مصارف به درستی تعریف نشود و توازنی بین این دو برقرار نگردد بدون شک همیشه با کمبودهایی مواجه خواهیم بود در خصوص حق‌ابه تخصیص یافته به تالاب در محیط زیست علی الخصوص تالاب گاوخونی باید بپذیریم این حقابه به میزان کافی نبوده است، متاسفانه برداشت‌های بی‌رویه در بالادست و صنایع دیگر، در کنار نبود توازن بین منابع و مصارف عاملی شده تا کشاورزی پایین دست بیشتر در معرض نابودی قرار بگیرند و عملا نشان می‌دهد که این حق‌آبه‌ای که باید به تالاب گاوخونی تعلق می‌گرفت، بنا به دلایلی تعلق نگرفته و آبی به این تالاب سرازیر نشده و امروز شاهد خشک شدن این تالاب هستیم.

طغیانی ادامه می‌دهد: کشاورزی و سایر صنعت‌ها هر یک اعتقاد دارند فقط از حق‌آبه تعیین شده خود مصرف می‌کنند و آنچه در سایه کمبودها شاهد آن هستیم حق‌آبه‌ای است که باید به محیط زیست پرداخت میشد؛ در این بین محیط زیست سخنگوی و پیگیر کننده‌ای ندارد که بتواند حق خود را بگیرند تا شاهد اتفاقات ناخوشایندی مثل خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها، رشد مرگ و میر ناشی از آسیب زدن به طبیعت نباشیم.

نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه می‌دهد: از ابتدای مجلس یازدهم مرتب پیگیر احیای زاینده رود بودیم که متاسفانه عزم اجرایی در مدیران و مسئولان دولتی تاکنون وجود نداشته است؛ ناگفته نماند از قدیم الایام اختلاف نظر بین استانی همیشه بوده است، استان‌های بالادستی درخواست بیشتری از حق‌ابه داشته‌اند؛ این موارد باید در حوزه مدیریتی و تصمیم گیری که از اهمیت بسیاری برخوردار است مورد توجه قرار بگیرد.

طغیانی نماینده اصفهان تصریح می‌کند: وزارت نیرو متاسفانه دچار سردرگمی شده است تعدادی از نمایندگان سوالات متعددی در خصوص احیای دوباره زاینده رود از وزیر نیرو پرسیدن تا اگر برنامه‌ای  در خصوص زنده نگه داشتم زاینده رود وجود دارد از طرف وزارت نیرو ارائه شود تا شاهد خشکی کامل این تالاب نباشیم.

عضو هیات رییسه مجلس با اشاره به شکل گیری ریزگردها می‌گوید: زمانی که تعادل اکوسیستم طبیعی به هم می‌خورد رشد ریزگردها و افزایش آلودگی هوا و آب  خود را پررنگتر نشان می‌دهد، رشد گرد و غبار و رسوب در این شهر و شهرهای اطراف باعث شکل گیری مشکلات عدیده‌ای شده است، فلزات سنگینی که در آب تصفیه نشده امکان جداسازی آنها وجود نداشته در انتهای مسیر رودخانه رسوب می‌کند و با اندک خشکسالی گرد و غباری به آسمان بلند می‌شود و تهدیدی برای سلامتی مردم می‌شود .

بی شک سفر دکتر قالیباف به اصفهان و بازدید از تالاب گاوخونی کمک بزرگی در احیای این تالاب خواهد داشت و تمام نگاههای مسئولان به سمت بحران خشکسالی این استان پهناور سوق داده می‌شود

طغیانی در ادامه تاکید می‌کند: بی شک سفر دکتر قالیباف به اصفهان و بازدید از تالاب گاوخونی کمک بزرگی در احیای این تالاب خواهد داشت و تمام نگاههای مسئولان به سمت بحران خشکسالی این استان پهناور سوق داده می‌شود تا به امروز در خصوص احیای این رودخانه حرف واحدی نشنیده‌ایم؛ فراموش نکنیم که زاینده رود از آن کل ایران است.

نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید می‌کند: منابعی برای تامین آب بین حوزه‌ای در نظر گرفته شده بود که مصارف آن از سایر طرح‌های دیگر پیش بینی شده که نماینده دیگر استان‌ها مخالف اجرای آن هستند و بر همین اساس به جمع بندی واحدی در خصوص احیای تالاب گاوخونی نرسیدیم نتیجه واحد در مجلس می‌تواند کمک بسیار بزرگی باشد برای احیای دوباره این رودخانه اصفهان؛ زاینده رود از آن ایران است امیدوارم تمام استان‌ها برای زنده نگه داشتن آن بکوشند.

در ادامه عباس مقتدایی رییس مجمع نمایندگان استان اصفهان در مجلس یازدهم از دستور رئیس جمهور درباره احیای تالاب گاوخونی به عنوان منطقه حفاظت شده و رسیدگی همه جانبه به زاینده رود و این تالاب خبر داد و گفت: مدتی قبل طی نامه‌ای خواستار توجه ویژه رییس جمهور و هیات دولت برای احیای دوباره گاو خونی شده بودیم که امیدوارم اقدامات حیاتی بای زنده شدن تالاب گاوخونی صورت پذیرد.

نماینده مردم  اصفهان در مجلس یازدهم ادامه داد: احیای زاینده رود از تمام ابعاد مورد اهمیت است از جنبه اقتصادی گرفته تا فرهنگی و گردشگری و حتی کشاورزی بر همین اساس باید احیای دوباره زاینده رود که موجب زنده شدن تالاب گاوخونی می‌شود باید مورد توجه قرار دهیم.

سازمان محیط زیست برای احیای تالاب کاری اساسی نکرد

وی تاکید می‌کند: بی توجهی به زاینده رود موجب خشک شدن تالاب گاوخونی شده است، در حال حاضر هم مورد بی مهری مسئولان و متولیان امر است.در طول سال‌های اخیر سازمان محیط زیست به مسئله تالاب گاوخونی بسیار بی‌توجه کرده تا جایی که امروزه شاهد خشک شدن این تالاب بودیم، به جرات می توانم بگوئیم سازمان محیط زیست برای احیای تالاب کاری اساسی انجام نداده است و معدود اقداماتی که برای زنده نگه داشتن این تالاب انجام شده است با توجه به اهمیتی که دارد زیاد نیست.

مقتدایی تصریح می‌کند: اگر بتوانیم پروژه انتقال آب را که منبع آن خلیج فارس است را عملیاتی کنیم می‌توانیم با جدا کردن آب صنعت از زاینده رود بخشی از مشکلات تامین آب زاینده رود را جبران کنیم و این انتقال آب را در برنامه‌های پیش روی قرار دهیم.

وی در خصوص انتقال آب خلیج فارس به خانه ملت می‌گوید: انتقال آب خلیج فارس برای حرکت چرخه صنعتی کشور بسیار اهمیت دارد، تاکنون انتقال آب به استان  سیرجان عملیاتی شده و در آینده تا استان یزد این انتقال آب برنامه‌ریزی شده است، امیدوارم عملیات انتقال آب به درستی اجرایی شود تا شاهد زنده شدن زاینده رود و احیای تالاب گاوخونی باشیم.

نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: راه حل نجات زاینده‌رود و احیای گاوخونی در گرو توجه ویژه رئیس جمهور و هیات دولت به بالاترین سطوح ملی است. بی شک توجه به مسائل زیست محیطی که احیای زاینده رود و گاوخونی را در بر می‌گیرد مطالبه عمومی و کلیدی مردم اصفهان است.

مقتدایی در ادامه خاطر نشان می‌کند: بخشی از مطالبات زیست محیطی در پیچ و خم اداره‌هایی نظیر سازمان محیط زیست و هیات دولت مانده است که به نظر می‌رسد برای حل مشکل زاینده رود و احیای تالاب گاوخونی نیازمند یک عزم جدی هستیم که این عزم باید از طرف دفتر رئیس جمهور آغاز شود.

کلام پایانی؛ در جمع 21 تالاب بین‌المللی کشور اعم از دریاچه ارومیه، خور خوبان و تالاب انزلی، تالاب بین‌المللی گاوخونی از جمله تالاب‌های عضو کنوانسیون رامسر است و این بدین معناست که ایران متعهد شده که از این تالاب‌ها حفاظت کند. اما چه اقداماتی انجام داده که امروزه شاهد خشک شدن این تالاب‌ها هستیم. توجه به شرایط بحرانی تالاب گاوخونی و زاینده رود؛ نه تنها یک مطالعه زیست محیطی است بلکه بیش از آن جلوگیری از بحرانی ملی برای کل کشور است. خشک شدن تالاب گاوخونی و گسترش ریزگردها تنها مشکل استان اصفهان نبوده بلکه کل کشور را درگیر پیامدهای این خشکی می‌کند. در این میان نه تنها این بحران دستخوش بروکراسی‌های وقت‌گیر شده بلکه هر روز بیش از گذشته بحران خود را به دیگر شهرها سرایت خواهد داد./

پایان پیام

گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان